Í því flókna nútímasamfélagi sem við byggjum, þar sem þversagnirnar magnast upp og verða sífellt fleiri og ótrúlegri, þar sem „allir nýskapaðir lífshættir ganga úr sér áður en þeir verða fullharðnaðir“, er áhugavert og nauðsynlegt að velta því fyrir sér, í það minnsta fyrir okkur sem trúum á mikilvægi kvenfrelsisbaráttunnar, hverskonar „feðraveldi“ við búum inn í og hvaða afleiðingar það hefur í lífi okkar, eftir því hvaða hópum við tilheyrum o.s.frv.

Á Íslandi er það svo að engar lagalegar hömlur eru til staðar sem gætu komið í veg fyrir að kona taki pláss/sæti ofarlega eða efst í stigveldum. Enda eru konur komnar í fjölmargar af mikilvægustu valdastöðum samfélagsins. Vissulega er menningarlegar hömlur eftir til að gera framabraut kvenna erfiðari en karla, en þær hverfa líka ein af annarri (séu viss skilyrði uppfyllt). En þrátt fyrir þetta er þó enn notast við samfélagslegt stýrikerfi sem kalla má feðraveldi. Það kynbundna ofbeldi sem konur þurfa að þola í persónulegu lífi sínu og í opinberum rýmum, og sú sjúka þöggun sem fengið hefur að viðgangast um ýmis brot manna gegn konum er afleiðing feðraveldis. Annað mikilvægt dæmi sem sannar að við búum í feðraveldi er sú fráleita staða sem upp er komin, að vestrænt frelsi manna og kvenna á ekki síst að vera okkur sjáanlegt í fjöldaframleiddu klámi, þar sem konur sem hópur (women as a class) hafi verið „leystar“ undan þeim sammannlegu „skorðum“ sem tilvist sálar og hjarta í líkama af holdi og blóði hafa sett homo sapiens, og Menn hafa fengið frelsið til að „njóta“ þessara hamskipta fyrirbærisins Konu.

Við búum semsagt inn í samfélagi sem er fullt af margskonar furðum og þversögnum. Samfélagi þar sem kven-frelsi og kven-kúgun blandast saman, þar sem sumar konur eru raunverulega frjálsar og aðrar konur eru raunverulega ófrjálsar. Þetta er samfélag mótað af gildum hins risavaxna og einstaklega árangursríka menningarstjórnunar-verkefni kapítalismans, því sem kallað er nýfrjálshyggja. Og það feðraveldi sem nú er við lýði er feðraveldi sem lifað getur í innilegu sambandi við nýfrjálshyggjuna. Ein helsta ástæðan fyrir því að nýfrjálshyggjan er svo árangursríkt hugsana og hugmyndastjórnunartæki, þrátt fyrir alla ömurðina og allt óréttlætið sem raungerst hefur í „valdatíð“ hennar er hin einstaklingsmiðaða nálgun þegar kemur að „frelsi“. Annarrar bylgju femínisminn tuttugustu aldarinnar, stórkostleg hreyfing um kvenfrelsun, sem í fyrstu var róttæk og innihélt magnaðar útópískar hugmyndir um möguleika kvenna til að ákveða reglurnar um eigin tilveru breyttist; miðlæg hugmynd baráttunnar um samstöðu kvenna þvert á stétt og bakgrunn hvarf, og inn í femínisminn kom í hennar stað einstaklingshyggja nýfrjálshyggjunnar. Krafan um samstöðu hvarf, dýrkun á sigrum einstakra kvenna inn í kapítalismanum kom í staðinn. Það er erfitt að berjast fyrir róttækum breytingum á risavöxnum samfélagslegum skala ( hvað þá „útópíu“…), það er auðveldarar að fagna því að einstaka kona nái langt.

Þessi fullyrðing mín er auðsönnuðust af flestum fullyrðingum; lítið hefur batnað í lífi kvenna sem dvelja neðarlega í stigveldinu; þær konur sem vinna við hin hefðbundnu kvennastörf og eru ekki með sérstaka menntun, eru, þrátt fyrir að vera kerfinu algjörlega ómissandi, þær sem minnst virði eru af öllum á vinnumarkaði. Þær eru, þrátt fyrir að nú hafi í töluverðan tíma ýmsar konur stjórnað ýmsu og haft ýmis völd, enn ofur-arðrændar og með slíkum þrótti að sífellt fleiri úr þeirra stétt lifa við fátækt og heilsu þeirra hrakar hratt eftir að þær ná miðjum aldri, bæði andlegri og líkamlegri. Þær valdakonur sem stjórnað hafa fyrirtækjum eða pólitík hafa ekki sýnt áhuga á að koma þessum kynsystrum sínum til aðstoðar; sá þáttur, það innihaldsefni sem samkvæmt femínismanum gerir stöðu láglaunakvenna sérstaklega slæma (þær eru konur að vinna sögulega vanmetin kvennastörf) býr ekki til neina sjáanlega löngun hátt settra kvenna til að sanna að „Konur eru konum bestar“ í samskiptum við láglauna og verkakonur.

Hvers vegna gerist ekkert slíkt? Vegna þess að það er tabú í kapítalismanum að frelsa konur undan arðráni. Kapítalisminn þarf á ódýru kven-vinnuafli að halda til að geta rekið umönnunarkerfin sem gera verðmætaframleiðsluna mögulega, en framleiða þó engin „verðmæti“ sjálf. Á Íslandi er það eitt helsta og á endanum langmikilvægasta hlutverk sveitarfélaganna, hins opinbera, að bjóða atvinnulífinu upp á aðgang að konum á útsöluverði til að gæta barna og annast gamalt fólk, án þess að atvinnulífið axli nokkra ábyrgð á að fjármagna stofnanirnar þar sem þessi vinna fer fram. Óforskömmuð atlaga hálauna-konunnar Aldísar Hafsteinsdóttur gegn ómissandi starfsfólki sveitarfélaganna, mest láglaunakonum í umönnunarstörfum er einstaklega góð dæmisaga; Aldís telur að versta bölvun sem hægt er að hugsa sér sé að borga kven-vinnuaflinu laun og sýnir með framferði sínu (hvað eftir annað) að láglaunakonur geta aldrei treyst á það að kona í stjórnunarstöðu muni nota völdin sín til að bæta þeirra hag, sérstaklega ekki ef það kostar. Það er nákvæmlega engin samfélagsleg, kvenréttindaleg krafa um að hálauna-konurnar noti platformin sín og völdin til að liðsinna láglaunakonunum.

Semsagt: Öllum konum er nú frjálst að spreyta sig á því að komast áfram framabraut viðskiptalífsins eða stjórnmálanna. Og engin kona sem „nær langt“ skuldar þeim konum sem fátækar eru, kúgaðar, arðrændar, nokkurn skapaðan hlut. Engin feminísk krafa um samstöðu háttsettra kvenna með lágt settum konum er til staðar. Aðeins mestu brjálæðingarnir, félagslegir endurframleiðslu-marxistar og rad-femmur, láta sér detta til hugar að setja fram slíka kröfu. Það er samfélagsleg sátt um að „ófaglærðar“ konur, konur sem vinna við að skúra, passa börn, hjálpa gömlu fólki eigi ekkert betra skilið en það að lifa í efnahagslegri kúgun, fangar hinnar þrotlausu biðar efir mánaðarmótum, fangar húsnæðismarkaðar, fangar ömurlegra sambanda sem þær geta ekki sloppið úr, fangar þeirrar óhamingju sem fylgir því að geta ekki veitt afkvæmum sínum það sem önnur börn fá. Fangar þessarar gömlu og grjóthörðu reglu feðraveldisins; allt það sem kellingar hafa gert í gegnum tíðina er einskis virði og bókstaflega galið að ætlast til þess að valdastéttin, peningaleg og pólitísk, eigi að axla nokkra ábyrgð á að tilvistar-skilyrðum Konunnar sem kyndir ofninn. Sú óþolandi gella á að halda áfram að vinna verk sín hljóð og ekki trufla stjórana, hvort sem þeir eru karlar eða með eggjastokka og leg eins og hún.

Semsagt: Feðraveldi íslenskrar nýfrjálshyggju snýst fyrst og fremst um að arðræna, kúga og pína verka og láglaunakonur. Þær eiga ekkert inni hjá neinum. Engan pening og enga samstöðu. Sweet nothing indeed. Samstaða með þeim kostar of mikið. Bæði fjárhagslega og líka í persónulegum, pólitískum skilingi; hátt settar konur í valdakerfinu verða að sýna að þær skilji að efnahagsleg frelsun láglaunakvenna er tabú. Það er próf sem þær verða að standast. Geri þær það eru þeim allir vegir færir.