Erindi Sósíalistaflokksins í kosningum til alþingis 25. september 2021: Þriðja tilboð til kjósenda lagt fram á uppstigningardag:

Stöðvum ofbeldisfaraldurinn

Eftir marga áratuga og aldalanga baráttu kvenna fyrir viðurkenningu samfélagsins og stjórnvalda á kynbundnu ofbeldi og áreitni er kominn tími til opinberra aðgerða. Öllum ætti að vera orðinn ljós sá skaði sem kynbundið ofbeldi hefur valdið, sér í lagi konum og börnum, og að ofbeldið er rótgróið, ríkjandi og kerfisbundið í samfélaginu. Tími vakningar er liðinn og staðreyndir liggja fyrir. Nú þarf aðgerðir.

Sósíalistaflokkur Íslands býður kjósendum að greiða atkvæði með eftirtöldum aðgerðum í þingkosningunum í haust:

Sett verði á laggirnar ofbeldiseftirlit sem rannsaki eftir ábendingum eða eigin frumkvæði vinnustaði, skóla og opinbera staði og hafi vald til að bregðast við þar sem sýnt er að ofbeldi og áreitni grasserar, fjarlægja ofbeldismenn, svipta staði starfsleyfi og beita öðrum leiðum til að tryggja starfsfólki, nemum og gestum öryggi.

Eftirlitinu ber að einbeita sér sérstaklega að þeim stöðum þar sem valdaójafnvægi er mikið vegna tekjumunar, aldursmunar eða ólíks uppruna, stöðu eða valds.

Sett verði á laggirnar sjálfstæð lögreglu- og ákærustofnun með hæfu starfsfólki sem sérhæfi sig í rannsókn og málsmeðferð kynbundinna ofbeldismála, þrói rannsóknaraðferðir sem henti brotaþolum og alvarleika málanna, styrki málarekstur fyrir dómstólum og stuðning við brotaþola fyrir og eftir málflutning og á meðan á honum stendur.

Brotaþolar fái gjafsókn til að reka einkamál gegn brotamönnum.

Alvarlegustu ofbeldisverkin eiga sér stað innan heimila og þar býr fólk við mest langvarandi og alvarlegasta ofbeldið. Viðbrögð stjórnvalda við heimilisofbeldi þarf að vera í takt við alvarleika þess og algengi. Brotamenn skulu ætíð fjarlægðir af heimilum og skulu brotaþolar varðir fyrir brotamönnum. Rekið skal heimili fyrir brotamenn sem ekki sæta fangelsisvist eða gæsluvarðhaldi. Fulltrúar ofbeldiseftirlits skuli ætíð mæta á vettvang og barnaverndaryfirvöld ef börn eru á heimilinu ásamt viðbragðs- og rannsóknarlögreglu og gæta hagsmuna brotaþola við rannsókn mála hjá lögreglu, ákæruvaldi og við aðra opinbera meðferð og eftirmál. Brotaþolar fái viðeigandi meðferð og eftirfylgni vegna ofbeldisins og þeirra áfalla sem því fylgir.

Þróuð verði námskeið fyrir allt starfsfólk sem vinnur með börnum til að auka þekkingu á merkjum um ofbeldi gagnvart börnum og hvernig bregðast skuli við. Gerð verði sú krafa að þeir sem starfi með börnum hafi lokið slíkum námskeiðum.

Efnt verði til námskeiða fyrir starfsfólk heilbrigðisstofnana og þá sem vinna við persónulega aðstoð fólks sem býr við fötlun, líkamlega eða andlega, eða getuskerðingu af einhverju tagi. Fræðslunni er ætlað að koma í veg fyrir ofbeldi af hendi umönnunaraðila hvort heldur meðvitað eða ómeðvitað og hvernig best sé að þekkja einkenni þess og bregðast við.

Einnig verði gerð sú krafa að yfirmenn í opinberum stofnunum hafi lokið námskeiðum um ofbeldi og sömu kröfur verði gerðar til allra einkafyrirtækja í viðskiptum við ríki og sveitarfélög.

Námsefni um kynjafræði, kynferðisofbeldi og annað ofbeldi verði þróað og innleitt fyrir alla árganga leikskóla, grunnskóla og framhaldsskóla. Þá verði unnið fræðsluefni fyrir allan almenning.

Brotaþolum verði tryggð meðferð við áföllum sínum. Greiða skal sanngirnis- og miskabætur úr opinberum sjóðum til þeirra sem hafa orðið fyrir ofbeldi og skaða og ekki geta sótt slíkar bætur í einkamálum. Bótanefnd miði við lægri sönnunarkröfu en reyndin er í sakamálum.

Kynbundið ofbeldi er alvarlegt mein í samfélaginu sem veldur stórkostlegum persónulegum skaða, dregur úr virkni fólks og veldur útbreiddu óöryggi í samfélaginu. Það er því til mikils að vinna að draga sem mest úr þessum faraldri. Það er mikilvægt að auka vitund allra um líkamlegar og andlegar afleiðingar ofbeldis og jafnframt að byggja upp stofnanir og úrræði til að fást við þær.

Þetta er hlutverk hins opinbera, að aðlaga stofnanir samfélagsins að þeirri vá sem fólk stendur frammi fyrir, verja það gegn ógninni, styðja það og efla.

Samþykkt á sameiginlegum fundi framkvæmda- og málefnastjórna Sósíalistaflokksins á uppstigningardegi, 13. maí 2021.